اینک بیش از یک دهه است که در عرصه تعلیم و تربیت پانهاده و نظام های آموزشی و محیط تحصیلی را نیز به چالش فراخوانده ، بی شک یکی از مهمترین دستاوردهای توسعه فناوری اطلاعات تحول در امرآموزش و پرورش است. کلاس های مجازی (Virtyal-classroom)، مدارس مجازی (Virtual-schools)،مدارس هوشمند(Smart-schools) و دانشگاه مجازی (Virtual- univevcity) و به طور کلی یادگیری الکترونیکی (E-learning)از ظرفیت ها و قابلیت های اتکا برای توسعه این مهارت است. (عطاران1386) و شاید جالب تر و جذاب تر از همه اینها آموزش برای همه و درهمه جاست که هر فردی که خواهان آموزش باشد بدون توجه به سن،جنس، مکان و زمان و... از طریق دستگاه تلفن همراه آموزش مورد نظر خود را دریافت می کند. ازسویی ضرورت توجه به آموزش در دنیای امروز صاحبان صنایع و فناوری بسیار را برآن داشت که تا به ابداع و ارائه سیستم آموزشی در کنار سرویس های معمول تلفن همراه برایند گستره ی آموزش اخیر چنان وسیع و گسترده به نظر می آید که برخی از پژوهشگران از ورود تلفن همراه به عرصه آموزش باعنوان انقلاب تلفن همراه در آموزش و تربیت یادکرده اند.(گیس کی2002) آموزشی که مرزها را درنوردیده و دیکر انسان را محدود نمی کند.
با توجه به توصیف چهارگانه یونیسف به ضرورت آموزش در هزاره سوم در قالب آموزش برای دانستن،انجام دادن، بودن و همزیستی متقابل و توسعه تلفن همراه، آموزش و روش های آن مبتنی برآن نیز به تدریج جای خود را در دهکده جهانی باز می کند. این حرکت دنباله حرکتی از آموزش های سنتی به سوی آموزش سیار است.
جوان دارای حس هیجان جویی است و طالب کارهای جدید وجذاب است منطقی معتقد است که استفاده از تلفن همراه نوعی هیجان جویی را در جوان ایجاد می کند.
لوای در بررسی که در همین رابطه در سطح63 دانشجوی کارشناسی و کارشناسی ارشد دارد گزارش می دهد که دانشجویان مورد بررسی، بعد از آشنایی با زمینه های آموزش تلفن همراه با رضایت خاطر از آموزش مبتنی بر تلفن همراه یادکردند(به نقل از منطقی1386) که این خود تأییدی بر مطلب گذشته است.
تلفن همراه نه تنها برای فراگیر بلکه برای معلم هم می تواند مفیدباشد. جورج(1999) در مقاله ای که در باب استفاده معلمان از تلفن همراه دارد خاطرنشان می کند تلفن از سویی به دلیل سبک و قابل حمل بودن که در جیب و از سویی دیگر قابلیت ذخیره سازی انبوهی از اطلاعات برای معلمان به مثابه یک ابزار کمک آموزشی ارزشمند مطرح شده است.
دربررسی 3محقق چینی روی 176 دانش آموز داشتند آنها را در 2گروه که با sms و پست الکترونیک، sms و ارتباط روی خط اینترنت تماس داشتند تقسیم کردند ودو گروه اخیررا با گروه سومی که شامل 45 دانش آموز می شود مورد بررسی مقایسه ای قراردادند نتایج بررسی گروه های مزبور بایکدیگر نشان داد دانش آموزانی که از امکان ارسال sms و اینترنت برخوردار بودند اولا به دلیل ردو بدل کردن اطلاعات مورد نیاز توسط sms و اینترنت برانگیزه بیرونی شان که مستقیما در یادگیری آنها موثرواقع می آمد افزوده می شد ثانیاً پژوهشگران به این نکته دست یافتند دانش آموزان در برخورد با فن آوری اخیر ترجیح دادند بیشتر حرف های عمومی و کمتر حرف های خصوصی را ردوبدل کردند که این مسئله خود برمیزان درگیری فعال تر آنها در درس هایشان موثرواقع می آمد.(پی لون- لی می به نقل از منطقی 1386)
پژوهشگران با مقایسه قیمت 100 دلاری تلفن همراه با قیمت 1700 دلاری کامپیوتر از تحولی که تلفن همراه برای فراگیران در دسترسی به امکانات کمک درسی و پژوهشی پیشرفته (همچون رایانه) پدید آورده است یادکرده است.(گالوزکا2005)
درسال 2006 میلادی پروژه ای به نام Mlearning با اعتباری 4/5 میلیون یورویی در انگلستان، سوئد و ایتالیا برای این منظور استارت خورد که هدف از آن بررسی امکان بهره مندی از تجهیزات سیار الکترونیکی برای آموزش حساب و خواندن و نوشتن به جوانان که ترک تحصیل کرده اند و متوسط سنی آنها 16تا24 است می باشد. به گفته جیل آتاول(Atavel) مسئول هماهنگی پروژه آموزش سیار و مدیر موسسه گسترش مهارتها و یادگیری، بنانیست این شیوه آموزشی جایگزین تحصیل متداول شود بلکه این مهم تلاشی در جهت جذب افرادی است که از آموزش منظم خود بازمانده اند. با استفاده از تلفن همراه می توان پاسخ ها ارسال و نتیجه آن را به سرعت دریافت کرد.این نوع آموزش می تواند به طور خصوصی انجام شده و تمرین های آن هم اختصاصی حل شود.
BBC در چین انگلیسی را از طریق تلفن همراه آموزش می دهد.
BBC world wide و BBC woeld service تلاش دارد شیوه آموزش یادگیری زبان انگلیسی از طریق تلفن همراه در چین براساس قراردادی که در لندن امضا شد فراهم نماید. این قرارداد که بین BBC و sina.com (بزرگترین وب سایت چین) امضاشد 200 میلیون کاربرچینی را قادرخواهد ساخت که از طریق موبایل هایشان انگلیسی یادبگیرند این اولین بار است که از موبایل جهت آموزش بدین صورت استفاده می شود.
کاربران روزانه متن انگلیسی به همراه متن چینی اش را روی موبایلشان دریافت می کنند. آنها می توانند وارد سایت sina.com شوند و به متن خود گوش دهند یا آنهارا بخوانند یا در مورد متن یا دیالوگ ها اطلاعاتی دریافت کنند. متن هاشامل مطالبی از تجارت، ورزش و موضوعات زندگی است. این مطلب برای توسعه و تشویق فراگیران است. آنها می توانند نظر یا مطلب دلخواه خود را به وب سایت ارائه دهند تا از طریق پیام دریافت کنند. به دلیل عمومی بودن تلفن همراه در شهرها و روستاها در چین این شیوه واقعاً برای فراگیران مشغول پرسود بوده است (تخمین زده می شود 8/2 میلیارد دلار سالانه فقط در پکن صرف یادگیری زبان می شود و افراد 20درصد درآمد ماهیانه خود را صرف آن می کنند.)
آیاامکان ایجاد یک سیستم یادگیری مبتنی بر تلفن همراه در کشورهای توسعه نیافته مثل ایران وجود دارد؟ برعکس مثال های بالا پیچیدگی فناوری ارائه شده از یک طرف و توجه به نیازها و خواسته های آموزشی از طرف دیگر یکی از اساسی ترین دغدغه های متولیان تلفن همراه مبدل شده است.
این سوالی است که در اکثر مراکز تحقیقاتی و پژوهشی در زمینه تکنولوژي آموزشی مطرح می شود ولی در عمل اقدامی برای پاسخ دهی به این نیاز (شاید به دلیل همان ضعف زیرساخت های مخابراتی) صورت نمی گیرد در ایران به دلیل پایین بودن امکانات و زیرساخت های مخابراتی و غیرقانونی بودن استفاده از تلفن های ماهواره ای امکان ایجاد یک سیستم آموزشی مبتنی برتلفن همراه به معنای حقیقی آن وجود ندارد. ازجمله امکانات پایین مخابرات در ایران می توان به سرعت پایین اینترنت اشاره کرد برای مشخص شدن این مطلب مقایسه بین سرعت اینترنت در ایران و ژاپن صورت گرفته است.
ایران ژاپن
سرعت اینترنت در منازل ایران46 سرعت اینترنت در منازل 128
سرعت اینترنت در مراکز تحقیقاتی و دانشگاه ها 128 سرعت اینترنت در مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی 850
می توان با طراحی مدلی که از اینترنت استفاده نکند اقدامی در ایجاد یک سیستم مبتنی برتلفن همراه برآمد.
پژوهشگران بایادآوری امکانات جانبی گوشی تلفن همراه مثل ترجمه، فرهنگ لغت، ذخیره سازی اطلاعات و نظایرآن که تلفن های همراه از آن برخوردارند خاطرنشان ساخته اند فراگیران میتوانند از امکانات اخیر که با تلفن همراه در اختیار آنهاست برعمر یادگیری خویش بیفزایند.
یک طرح پیشنهادی
استفاده از Bluetooth
امروزه بیشتر تلفن های همراه موجود در بازار از سیستم عامل سیمبیان استفاده می کنند. این سیستم عامل به کاربران خود امکان می دهد که نرم افزارهای جانبی برروی آن نصب کنند. به سبب فروش زیاد تلفن های سیمبیان هرورز برتعداد برنامه نویسان آن افزوده شد و نرم افزارهای فوق العاده ای برای این سیستم عامل طراحی می شود تا اواخرتابستان سال2004 میلادی تعداد برنامه های طراحی شده برای تلفنهای همراه سیمبیان به 3254 مورد رسیده است که تعداد قابل توجهی از این نرم افزارها را نرم افزارهای هک تشکیل می دادند.
هک به معنی سود بردن از یک روش سریع و هوشمندانه برای حل یک مشکل در کامپیوتر می باشد در گفتگوی امروزه هک به معنی نفوذ به یک سیستم کامپیوتری می باشد.
گستردگی واژه هک منحصر به کامپیوتر نمی باشد و افراد با تخصص های گوناگون در زمینه هایی از قبیل موسیقی، نقاشی و ... نیز به کار می رود که به معنی دگرگونی های هوشمندانه و خلاقانه فرد در آن زمینه می باشد.
تاریخچه استفاده از واژه هک و هکر به استفاده آن در انستیتو فن آوری ماساچوست MIT برمیگردد. معنی اصلی آن سود بردن از یک روش سریع و هوشمندانه برای حل مشکل تکنیکی بوده است. این واژه همراه با واژه ی مشتق شده دیگر آن هکر، به معنی کسی می باشد که توانایی پیاده سازی و ساخت هک های جدید را دارد.
در اصطلاح روزمره هک به معنی نفوذ به یک سیستم کامپیوتری می باشدو هکرکسی است که داشتن مهارت بالا در زمینه هایی مانند برنامه نویسی و نرم افزار می تواند بدون داشتن ملزومات لازم به یک سیستم نفوذ کندو از منابع آن برای خود بهره برداری کند.
Bluetooth: یک استاندارد صنعتی برای شبکه های بی سیم می باشد که با عنوان استاندارد EEE1، 1، 15، 802 نیز شناخته می شود. بلوتوث یک رشته خصوصیت بی سیم است که ارتباط کوتاه برد بین وسایل مجهز، تراشه های کوچک و اختصاصی بلوتوث را تعریف می کند. بلوتوث فقط کابلها را حذف نمی کند بلکه یک روش بی سیم برای وصل کردن کامپیوترها با همه وسایل همراه الکترونیکی فراهم می سازد و شبکه های کامپیوتری کوچک و خصوصی مشهور به PAN (Personal Area Network) یا شبکه شخصی را بوجود می آورد.
بلوتوث یک زبان مشترک بین وسایل مختلف می سازد که به آنها امکان می دهد که به آسانی باهم ارتباط برقرار کنند و به هم وصل شوند.
Bluetooth از کجا آمد؟ (تاریخچه) شاید جالب باشد تا از تاریخچه نام بلوتوث هم اطلاع داشته باشید.
این نام از نام یک پادشاه دانمارکی به نام Harald Blatand Bluetooth گرفته شده است. این پادشاه بین سالهای 940 تا 986 می زیست، توانست دانمارک و نروژ را که در جنگ های مذهبی باهم مشکل پیدا کرده بودند متحد کند. در واقع تکنولوژی Bluetiith هم برپایه اتحاد یک پارچه سیستم های کامپیوتری در قالبی بدون سیم تأکید دارد. که نماد کار و تلاش پادشان دانمارکی است.
ایده اصلی ایجاد سیستم در سال 1994 توسط شرکت موبایل Sony Ericson ارائه شد. این شرکت به همراه چندشرکت دیگر به دنبال یک سیستم ارتباطی بین وسایل الکترونیکی مختلف بودند تا قادر به هماهنگی و سازگاری با هم باشند. Ericson می دانست که فقط یک شرکت این استانداردها را حمایت می کند هرگز موفق نخواهد شد در سال 1998 اریکسون یک موافقت نامه با IBM، نوکیا، Com3، اینتل، توشیبا، مایکروسافت امضا کرد و گروه Bluetooth sig Bluetooth special interest group را به وجود آوردند. هدف این گروه نظارت بر پیشرفت بلوتوث و عمومی ساختن آن بود.
بلوتوث چگونه کار می کند؟ در خصوصیات بلوتوث یک ارتباط رادیویی بابرد کوتاه تعریف شده است این استاندارد همچنین یک برد متوسط 100متری را تعریف کرده است. اما به ندرت به کار می رود چون به توان الکترونیکی و هزینه بیشتری نیاز دارد. هروسیله ی بلوتوث دارای یک تراشه فرستنده/گیرنده مربعی 4 سانتی متری است که در باند فرکانس رادیویی Ism یا صنعتی، علمی، پزشکی از 4/2 گیگاهرتز تا 48/2 گیگاهرتز عمل می کند.
سازندگان و طراحان این فرکانس را بدین لحاظ انتخاب کردند که در سراسر جهان به رایگان در دسترس است و محدودیت های داشتن مجوز را ندارد. باند Ism به 79 کانال تقسیم می شود که هرکدام پهنای باند 1 مگاهرتزی دارند که این باندهم رایگان است. بلوتوث از لحاظ پهنای باندیک مگابایت در ثانیه را دارد که سرعتی نزدیک به 723 کیلوبیت در ثانیه است. این سرعت خیلی بالانیست اما برای انتقال داده ها بین وسایل دستی و دسترسی به اینترنت کاملاً کافی است.
مزایای Bluetooth
عوامل زیادی موجب شد تا شرکت ها و موسسات ارتباطی به دنبال استفاده از Bluetooth باشند. یکی از عوامل، محدودیت در انتقال DATA از طریق سیم است. دستگاه هایی که با سیم کار می کنند از طریق رابط های سریال یا پارلل و یا USB به کامپیوتر وصل می شوند. اگر از ارتباط سریال استفاده می شود در هر سیکل زمانی یک بیت ارسال می شود و در ارتباط پارلل در هر سیکل 8 تا 16 بیت ارسال می شود. این مقادیر در دنیای ارتباطات پرسرعت امروزی بسیار کم است. تاچندی پیش در مقام کشورهای پیشرفته برای اراتباط اینترنت به طورکامل از ارتباطات سیمی و تکنولوژی هایی چون Isonو DSL استفاده می شد. البته این سیستم ها هنوزهم جزء پرطرفدارترین و کاربردی ترین وسایل ارتباطی در جهان هستند. بگذریم که در کشور ماهنوز هم به طور کامل این سیستم اجرا نمی شود و همچنان سیستم قدیمی و بسیار ضعیف Dial up مورد استفاده قرار می گیرد. به لطف تکنولوژی جدید Bluetooth کشورهایی چون آمریکا و برخی کشورهای اروپایی که به لحاظ تکنولوژی حرف اول را در جهان می زنند به سمت استفاده از ارتباطات بی سیم بین شبکه ها و اینترنت حرکت می کنند که علاوه بر سرعت زیاد کیفیت بسیار خوبی را هم در اختیار کاربرانشان قرار می دهند. تا پیش از این هرشرکت دستگاههای خود را بر اساس استانداردهای ارتباطی خود تولید می کرد و به همین خاطر اغلب آنها برای ارتباط با دستگاههایی از همان نوع ولی متعلق به یک کمپانی دیگر دچارمشکل بودند زیرا پروتکل ثابتی وجود نداشت. حال این مشکل به وسیله Bluetooth قابل حل است. قبل از مطرح شدن مسئله استفاده از Bluetooth متخصصان اعتقاد داشتند که در ارتباطات نزدیک از اشعه مادون قرمز استفاده شود. مثلاً در کنترل از راه دور تلویزیون از این سیستم استفاده می شود. تکنولوژی مادون قرمز IrDA نام دارد و مخفف Infrared Data Association است. درعمل ثابت شده که استفاده از این استاندارد قابل اطمینان است و بسیار کم هزینه. ولی با این وجود معایبی هم دارد. اولین مشکل جرکت نور درخط راست است فرستنده و گیرنده آن می بایست در مقابل هم قرار بگیرند تا ارسال اطلاعات صورت گیرد. در غیر اینصورت و وجود داشتن مانعی در سرراه انتقال اطلاعات به درستی صورت نمی گیرد. یکی دیگر از مشکلات مادون قرمز اصطلاح(یک به یک) است به این معنی که شما فقط میتوانید اطلاعات را از یک دستگاه تنها به یک دستگاه دیگر انتقال دهید و دریک لحظه قادر به ارسال اطلاعات از یک دستگاه به چند دستگاه نخواهید بود.
یکی دیگر از این دلایل استفاده از Bluetooth قیمت بسیار مناسب آن است. قیمت این تراشه ها عملاً 15 تا 30 دلار است که با توجه به کارایی بسیار خوب این قیمت کاملاً مناسب به نظر می آید.
کاربردهای Bluetooth
(هدست بلوتوث)
1- ایجادیک شبکه بی سیم برای رایانه های رومیزی بایک پهنای باندکوچک
2- استفاده در تجهیزات مثل صدابر(میکروفن)، صفحه کلید و چاپگر
3- بلوتوث فروش زیادی در تلفن های سلولی داشته که آنها را قادرساخته که به رایانه ها و PDA و handsfree و بسیاری دیگر از وسایل متصل شوند و به این ترتیب یک شبکه بی سیم LAN را ایجاد می کند.
4- انتقال فایلها( مثل عکس،mp3، فیلم و...) بین گوشی موبایل و PAD رایانه
5- Handset بلوتوث برای گوشی موبایل و smart phone ها
6- دستگاههای اندازه گیری و Test
7- ابزارهای پزشکی
8- گیرنده های Gps
9- اتومبیل و استفاده به عنوان handefree تلفن در ؟آن
10-کنترل از راه دور TV به جای اینفرارد
11-وسایل کمک آموزشی
12-Playstation3 از بلوتوث برای اهرم کنترل خود استفاده می کند.
بانوی ایرانی مادر معنوی Bluetooth
ماریا خرسند، بانوی ایرانی یکی از مدیران مشهور صنعت فناوری اطلاعات در جهان است. هرچند ایرانی ها در میان مدیران رده بالای صنعت فناوری اطلاعات کم شمار نیستند اما خرسند یکی از بلندپایه ترین و در حال معدود زنان ایرانی و فعال در این رشته است. ماریا خرسند در زمان مدیریت خود در شرکت Ericson سوئد، ریاست این پروژه انقلابی را برعهده داشت و جامعه جهانی وی را به عنوان مادر معنوی Bluetooth می شناسد.
طرز کار
تعداد قابل توجهی از نرم افزارهایی که بر تلفن های همراه طراحی شده اند نرم افزارهای هک هستند. یک مهاجم می تواند با استفاده از مکانیزم های موجود، اطلاعات موجود برروی دستگاه مورد نظر دستیابی و حتی به آن آسیب برسانند. نرم افزارهای هک نمونه ای از این زمینه است که مهاجمان با استفاده از یک اتصال بلوتوث می توانند اطلاعات موجود روی دستگاه مقابل را سرقت کنند. نرم افزارهایی هم برای دفاع در برابر این گونه تهاجمات طراحی شده که تحت عنوان آنتی هک شناخته می شوند.
در اولین اقدام نرم افزار هک و آنتی هک آن را به کاربران ارائه می کنیم.
در مرحله بعد اقدام به تهیه سخت افزارهای سیستم می کنیم:
سه رده توان برای محصولات فناوری Bluetooth وجود دارد:
رده 1: 100 متر 100 dBm2mw~
رده 2: 10 متر 5/2 dBm4mw~
رده 3: 1متر 1 dBm0mw~
برای این سیستم از بلوتوث 100 dBm2mw~که دارای حداکثر برد یعنی 100 متر است استفاده می کنیم و آن را روی سیستم رایانه ای نصب می کنیم .
پس مطالبی راکه می خواهیم به کاربران ارائه کنیم (فیلم،صوت، عکس، متن و...) را با فرمتی که موبایل قادر به خواندن آن باشد و حجم زیادی هم اشغال نکند در کامپیوتر ذخیره می کنیم نظم در ذخیره سازی اطلاعات بسیار مهم است زیرا مانع سردرگمی کاربران می شود و زمان کمتری از آنها می گیرد. هرفایل دارای کدمشخصی است.
درگام بعد اقدام به ایجاد یک سیستم sms می کنیم که به موازات سیستم Bluetooth فعال باشد که اگر سوالی برای کاربران ایجاد شد آن را از طریق sms مطرح کنند که فایلی که سوال برانگیز بوده است هم ذکر کنند تا در جهت مشکل فایل اقدامی صورت گیرد و در صورت نیاز فایل اصلاحی روی سیستم قرار گیرد جواب کاربران از طریق sms و کدفایل اصلاحی هم برای وی ارسال می گردد.
می توان با استفاده از این روش مطالب عمومی مثل مهارت های اساسی زندگی، بهداشت عمومی و... را آموزش داد.
این طرح به دلیل داشتن محدودیت مکانی (بردکم) مناسب مکان های محدود است مانند خوابگاه ها، ایستگاه های مترو، اتوبوس، ترمینال ها و...
مزایا:
این طرح از هزینه طرحی بسیار کم هزینه است و از لحاظ آموزشی طرحی است با بازدهی بسیار بالا و از این نظر بهره وری به معنای واقعی را درذهن تداعی می کند.
از آنجایی که کار با تلفن همراه راجوانان جالب و جذاب است و هر رسانه ای که در بین مخاطبان جذابیت داشته باشند تأثیر بیشتری خواهند داشت.
معایب:
1- به دلیل اینکه این سیستم در برقراری ارتباط از فناوری Bluetooth استفاده می کند برد محدودی دارد.
2- کوچک بودن نمایشگر و به دنبال آن محدودیت استفاده توسط افراد نابینا و کم بینا
3- عدم قابلیت پیام های mms
4- مشکل تأمین برق مورد نیاز دستگاه ها
5- تعداد کاربران که به صورت همزمان اقدام به ورود به سیستم کنند محدود است(4یا5نفر)